GEZGİNLER İÇİN MİNİ ŞARAP REHBERİ- 4

Veee geldik, Avrupa’nın en güzellerinden birine. Ya da benim en çok sevdiklerimden birine diyelim. İspanya!

İber yarımadasının neredeyse ¾’ünü kaplayan, Avrupa’nın 3. en büyük yüzölçümüme sahip olan bu ülke, aynı zamanda dünyanın en büyük bağ alanına sahip. Tam 1.154.000 ha. Aynı zamanda da 35 milyon hl ile dünyanın en önemli 3. Şarap üreticisi. Pirene sıradağlarından Cebelitarık boğazına kadar her yerde üzüm ve şarap var.

Şarap stili olaraksa en hafif gövdeli, yüksek asitli beyazlardan, yüksek alkollü güçlü kırmızılara kadar geniş bir yelpazeye ulaşmak mümkün. Bu tabii ki de İspanya’nın iklim çeşitliliğine borçlu.

Aynı İtalya ve Fransa’da olduğu gibi İspanya’da kökeni koruma sistemi mevcut. Etiketlerde DO ve DOCa olarak gördüğümüz ibareler yine belirlenmiş bir bölgeden, o bölgenin üzümleri ile, bölgenin stilini ve teruarını yansıtacak şekilde üretildiğini anlatır. Mesela Rioja DOCa, Priorat DOCa gibi.

Etiketlerde pek üzüm ismi görülmez, genelde bölge yazar. Dolayısıyla bu mini rehberde yine biraz bölgeleri üzümleri ile aktaracağım

Ayrıca İspanya’da şarabın olgunlaştırma süresi de mutlaka etikette yer alır:

Joven: İspanyolca genç demek. Hiç fıçıya girmez. Ama üretildiğinin ertesi yılı şişelenir.

Crianza: Kırmızı şaraplar minimum 12 ay fıçıda bekler Beyaz ve rozeler beklemez. Kırmızılar toplamda en az 24 ay, beyaz ve rozeler ise 18 ay sonra piyasaya sunulur.

Reserva: Kırmızı şaraplar minimum 12 ay fıçıda bekler (Rioja ve Ribera del Duero’lar minimum 12 ay). Beyaz ve rozeler ise en az 6 ay. Kırmızılar toplamda en az 36 ay, beyaz ve rozeler ise 18 ay sonra piyasaya sunulur.

Gran Reserva: Kırmızı şaraplar minimum 18 ay fıçıda bekler (Rioja ve Ribera del Duero’lar minimum 24 ay). Beyaz ve rozeler ise en az 6 ay. (Rioja ve Ribera del Duero’lar minimum 12 ay) Kırmızılar toplamda en az 60 ay, beyaz ve rozeler ise 48 ay sonra piyasaya sunulur

Ağırlıklı olarak yerel üzüm türleriyle şarap üreten İspanya’da fransız kökenli uluslararası üzümlerin şaraplarını da bulmak mümkün. Hadi şimdi önemli bölgelere ve şaraplarına kısaca bir bakalım.

Rioja: Modern ve gelenekselin buluştuğu olağanüstü tasarım şaraphanelerin bulunduğu rüya gibi bir bölge. Aslında mükemmel yıllanan kırmızılarıyla meşhur ama beyazlarını da atlamamak lazım. Kırmızılarda üzüm Tempranillo yukarıda anlattığımız yıllanma özelliklerini en iyi gösteren üzüm. Adını ise erkenci bir üzüm olması sebebiyle İspanyolca erken anlamına gelen “temprano” sözcüğünden alır.  İyi Rioja’lardan hem topraksı hem de meyvemsi olmasını bekliyoruz.

Navarra: Çoğunlukla Garnacha Tinta’dan üretilen yüksek alkollü, kırmızı meyve aromalarına sahip rozeleriyle ünlü olan Navarra’da  son yıllarda kırmızı şarap üretimi artmaya  başladı. Başta Tempranillo olmak üzere, Cabernet Sauvignon ve Merlot üzümlerinden üretilen şarapları bulmak mümkün.

Ribera del Duero: İspanya’nın en yüksek rakımlı bölgelerinden olan Ribera del Duero’da 850 metrede kurulu bağlar karasal iklim etkisindedir. Bölgenin şarapçılığını Vega-Sicila adlı üretici 19.yy’da yükseltmişti. Üzüm çeşidi yine Tempranillo. Ama bu bölgede Tinto Fino olarak adlandırılıyor. Siyah meyve ve baharat aromaları bölgenin stilini yansıtıyor.

Toro: Komşu bölgesi Ribera del Duero ile benzer bir iklime sahip olan Toro, yine Tempranillo üzümünden şarap üretilir. Ancak Tinta de Toro adıyla bilinir. Şaraplar oldukça gövdeli ve yüksek alkollü.

Rueda: Hiç beyaz yok mu, elbette var. Ve Rueda bu bölgelerden en önemlisi . Toro ve Ribera del Duero arasında yer alan bölge geçmişte Sherry stili şaraplar üretmiş. Yerel üzüm Verdejo en önemli üzüm cinsi. Ayrıca Sauvignon Blanc’dan da şarap üretilmekte.  Meyvemsi yüksek asitli, tazeleyici şaraplar üretildiği gibi, tam gövdeli, zengin yapılı şaraplar da bulmak mümkün.

Rias Baixas: İspanya’nın kuzeyinde Portekiz’e sınır olan bölge hemen Atlantik okyanusuna 48 km mesafede yer alıyor. Üzüm benim de çok sevdiğim Albariño. İspanya’da rekolte farklılığının en net farkedilebildiği bölge desek yanlış olmaz.

Penedès:  Katalonya’nın Priorat’la beraber en önemli şarap bölgesi. Akdeniz kıyısından daha içeride dağlık bölgeye kadar uzanan Penedès bu yapısından sebep üç farklı iklimin etkisinde ve çok geniş bir şarap yelpazesine sahiptir. Akdeniz’e yakın bölgeler daha çok Garnacha ve Monastrell üzümlerinden kırmızı şaraplar üretirken, iç bölgeler ise Cava gibi doğal köpüren şaraplar ve beyaz şaraplar için uygundur. 800 metreye kadar ulaşan bağ bölgeleri vardır. Cabernet Sauvignon, Shiraz, Merlot, Gewurztraminer gibi üzümler de yetiştirilmektedir. İspanya’nın olağanüstü güzellikteki Cava’ları, yani doğal köpüren şarapları da yine bu bölgenin üzümlerinden Parellada, Xarel-lo ve Macabeo ile geleneksel yöntem ile üretilir. Ve özellikle deniz mahsüllü tapas ile inanılmaz güzel uyum sağlar.

Priorat: Son 20 yılda inanılmaz bir değişim yaşayan Priorat yüksek rakımı, teraslı bağları ve oldukça serin gece sıcaklıkları sayesinde zengin ve kompleks şaraplara imza atıyor. Garnacha ve Cariñena üzümlerinden üretilen koyu renkli, yüksek tanenli ve alkollü kuru meyve aromalarına hakim şaraplar bölgenin karakteristiğini net olarak yansıtıyor.

Jerez: Albariza, Arenas ve barros adlı 3 farklı tip toprağıyla Cebelitarık boğazının yanıbaşındaki bu bölge Sherry olarak adlandırdığımız sek likör şarapların anavatanı. Fermentasyon bitiminde eklenen üzüm distilatı, Brandy de Jerez, ile alkolü 15 ve üstüne çekilen, fortifiye edilme ve olgunlaştırma şekline göre 7-8 alt stili olan Sherry’leri temel olarak sek yani şekersiz olarak tanımlayabiliriz. Bazıları sonradan tatlandırılabilmektedir. (1-2 çeşidi diğer sherrylerden farklı olarak, doğal tatlıdır).Basitçe şöyle diyebiliriz:

-Fino, Amontillado, Oloroso, Palı Cortado, Manzanilla sek Sherry’ler

-Cream , Medium ve Pale Cream sonradan tatlandırılan Sherryler

-PX(Pedro Ximenez) ve Moscatel ise doğal tatlı sherrylerdir.

Yani bana göre İspanya şarap ve yemek anlamında vazgeçilmez rotalardan.

O zaman;

  ¡HASTA LA VISTA!​