7 MADDEDE CHÂTEAUNEUF-DU-PAPE

Güney Rhône bölgesindeki Châteauneuf-du-Pape AOC, Provence sınırına yakın, Rhône Vadisi'nin aşağısına doğru yer alır. Bu isim "Papa'nın Yeni Kalesi" anlamına geliyor ve Roma Katolik Kilisesi'nin merkezinin Avignon'da olduğu (1309-1377 arası) bir döneme atıfta bulunur. Bölgede 11. yüzyıla kadar uzanan üzüm bağlarına dair yazılı kayıtlar olsa da burada şarap yapımı bundan daha uzun süredir var.

Deniz seviyesinden 120 metre yükseklikte bulunan ve batı tarafı Lampourdier Masifi tarafından desteklenen Châteauneuf-du-Pape AOC bölgesi, Comtat Venaissin ovasının kalbinde, iki prestijli şehir olan Avignon ve Orange'ın arasında yer almaktadır.

Châteauneuf-du-Pape, her büyüme mevsiminde ortalama 2.800 saat güneş alır ve bu da onu Fransa'nın en güneşli yerlerinden biri yapar. (Burası Los Angeles kadar güneşli!).

Côtes-du-Rhône'un en kurak bölgesinde yer alan Châteauneuf-du-Pape'nin iklimi, Akdeniz etkisi altındadır.

Châteauneuf-du-Pape iklimi, yoğun güneş ışığı ve genellikle yaz aylarında, sıcaklıkların kolayca 34- 38°C'ye ulaştığı belirgin kuruluk ile karakterize edilir. Yağış az ve düzensizdir. (yılda 500 ila 600 mm).

İklimin önemli bir özelliği sık görülen Mistral rüzgarıdır. Şarap üreticilerinin takdir ettiği önemli bir unsur olan bu kuzey rüzgarı yağışları azaltır, böylece asma hastalıklarını sınırlandırır. Hasat dönemi öncesinde üzümlerdeki şeker konsantrasyonunu artırır ve yağmur sonrası kurutarak mantar hastalıklarının gelişmesini engeller. Ayrıca ilkbaharda esen meltem, hava akımları oluşturarak asmaları dondan korur.

Châteauneuf-du-Pape yaz aylarında çok sıcak olur. Bu yüksek yaz sıcaklıkları, Châteauneuf-du-Pape'a Fransa'daki tüm bölgeler arasında en yüksek minimum alkol (%12,5) değerini verir ve alkolü artırmak için şeker eklenmesi (Chaptalization olarak bilinir ve daha serin kuzey bölgelerinde izin verilse de) burada kesinlikle yasaktır.

Châteauneuf-du-Pape'nin en eşsiz yönlerinden biri, bölgenin toprağı ve bunun üzümler dolayısıyla şaraplar üzerindeki çeşitli etkileridir. Châteauneuf-du-Pape'ın üzüm bağları, yerel olarak ‘galet ’ olarak bilinen ama aynı zamanda 'puding taşları' olarak da adlandırılan büyük çakıl taşları üzerindeki yaşlı çalı asmalarından oluşur.

Bu taşlar, binlerce yıl önce oluşmuş olup, bu bölgeden geçen nehir üst tabakayı büyük çakıl taşları haline getirerek düzleştirmiştir. Taşlar, gündüzleri güneş tarafından ısıtılır ve daha sonra bu ısı kısa ya da alçak terbiye edilmiş goble asmalara gece boyunca ısınan taşlar vasıtasıyla yansımaya devam eder. Varsayıldığı üzere bu ısı da goble asmaların olgunlaşma sürecini hızlandırır.

Şekerin olgunlaşması gündüz ve gece de devam ederek, tam gövdeli yüksek alkollü şarapların bu bölgenin imzası olmasını sağlamaktadır.

Bu puding taşları ünlü olmasına rağmen her yerde bulunmadıklarını belirtmek gerekir; çoğunlukla gece boyunca ısınma etkisine ihtiyaç duyan kuzeye bakan yamaçlarda bulunurlar. Güneşin tüm gücünü alan güneye bakan bağlar, olgunlaşma konusunda aslında herhangi bir yardıma ihtiyaç duymazlar. Daha çok kumlu, kireçli topraklar bu bağlarda görülür.

Üzüm çeşitleri de Châteauneuf-du-Pape'i benzersiz kılan bir diğer özelliktir.

1923 yılında Château Fortia’dan Baron Le Roy ve meslektaşları işbirliğiyle Châteauneuf-du-Pape bölgesi için kurallar hazırladılar. Bu kurallar, sadece bu bölgenin şarap yasalarının temeli değil, Fransız şarap yasalarının ve aynı zamanda dünya çapındaki bütün apelasyon kontrol sistemlerinin prototipini oluşturmuştur.

1923 yılında yazılan mevzuata göre harmanda 10 üzüm çeşidine izin veriliyordu. 1936’da 3 üzüm çeşidi daha eklendi. Bugün ise 18 farklı üzüm çeşidin kullanılmasına izin verilmektedir.

Barolo/Barbaresco'daki Nebbiolo veya Beaujolais'deki Gamay gibi, Grenache üzümünün kendini en iyi ifade ettiği bölgedir. Bu üzümün yüksek kaliteyle birinci sınıf şaraplar ürettiği birkaç yerden biridir. Ve bu bölgede en yaygın şekilde yetiştirilen çeşittir.  Çilek, siyah kiraz, ahududu gibi kırmızı meyve aromalarının hissedilidiği şaraplar yapar.

Dikkatli işlenmediği takdirde şaraplara kuru üzüm benzeri bir tat verebilir. Bunun nedeni, Grenache'ye özgü, ‘coloure’ adı verilen, her salkımdaki üzümün yetişmediği ve bunun yerine sıcak havalarda asmada kuru üzümün yetiştiği bir durumdur. Dikkatlice seçilmediği takdirde bu konsantre kuru üzüm aroması şarapta kendini gösterir.

Grenachedan sonra bu bölgede en çok yetiştirilen üzümdür. Olgunlaşırken zorlandığı için en sıcak bölgelerde yetişebilir. Harmana gerekli olan asiditeyi sağlar.

Kuzey Rhone'dan miras Syrah en gölgeli, serin yerlerde yetiştirilir ve tanenli, yaban mersini, mürdüm eriği ile biber aromalarının hissedildiği şaraplar yapar.

Kurak yıllarda gelişme kabiliyeti nedeniyle tam bir yardımcı üzüm çeşididir. Kullanıldığında şaraplarda kırmızı kiraz aroması yoğun hissedilir.

Harmanlarda nadir olarak kullanılsa da yüksek kalite kazandırır. Yüksek asidite, beyaz biber ve çiçeksi aromalarla blende girdiği şarabı zenginleştirir. Geç olgunlaşır dolayısıyla daha ılıman rekoltelere özeldir.

Yetiştirilmesine izin verilen ancak çok nadir kullanılan diğer siyah üzüm çeşitleridir.

Bölgede en fazla yetiştirilen beyaz üzümdür. Gövdeli, kayısı, şeftali gibi çekirdekli meyve aromalarının hissedildiği şaraplar yapar.

Tatlı narenciye aromaları ile kullanıldığı harmanı zenginleştirir.

Kuru topraklarda yetişmeye uygundur. Yeşil elma, şeftali ve çiçeksi aromalarla birlikte karışıma asidite sağlar.

Sıcak yıllarda bile taze asiditeye sahip şaraplar yapar ve bu özelliği ile harman şaraplara tazelik sağlar.

Yetiştirilmesine izin verilen ancak çok nadir kullanılan diğer beyaz üzüm çeşitleridir.

Kırmızı Châteauneuf-du-Pape şarapları genellikle büyük meşe fıçılarda olgunlaştırılarak derinlik ve kompleksite geliştirir. Beyazları ise; genellikle paslanmaz çelik tanklarda ve/veya küçük Fransız meşe fıçılarda 12 aydan kısa bir süre olgunlaştırılır.

Châteauneuf-du-Pape, ‘apelasyon’ fikrinin ilk ortaya çıktığı bölgedir. 1936'da Fransa'daki ilk AOC bölgesi olmuştur ve sonrasında ülkenin hatta dünyanın geri kalanına bu sistem yayılmıştır. Châteauneuf-du-Pape AOC; Châteauneuf-du-Pape komünün yanı sıra Bédarrides, Courthézon, Orange ve Sorgues'teki bazı bölgeleri kapsar.

Genellikle ahududu, siyah frenk üzümü, yaban mersini, çilek, toprak, deri, menekşe, is, tütün, sedir, karanfil , vanilya aromalarının hissedildiği yüksek alkol, tanen ve asiditenin hissedildiği Châteauneuf-du-Pape kırmızı şarapları kaburga, dana bourguignon gibi etlerle, ördek, av etleriyle Beaufort, Camambert gibi peynirlerle eşleştirilebilir.

Châteauneuf-du-Pape’ın beyazları ise deniz tarağı, levrek gibi deniz mahsülleri, mantarlı yemekler ve Akdeniz mutfağı ile uyum sağlar.

Kaynaklar

The Oxford Companion to Wine, Jancis Robinson